Het onderzoek

Vroegtijdige opsporing kanker en behandeling op maat.

​

Vroege opsporing
Het aantal kankerpatiënten neemt toe. Gelukkig wordt de kans om te genezen steeds groter. Die kans willen we verder vergroten. We willen een eenvoudige en betrouwbare bloedtest ontwikkelen die kanker opspoort als de ziekte nog in een voor- of beginstadium is en de ziekte beter te behandelen is. We kunnen al vroeg veranderingen in het bloed zien. Zeker bij agressieve vormen van kanker redt dit levens. Ons doel is een test te ontwikkelen die eenvoudig bij de huisarts, of thuis door middel van een vingerprik, wordt afgenomen. Deze test heeft een grotere betrouwbaarheid dan de huidige onderzoeken. We baseren het onderzoek van deze bloedtest op het profiel van eiwitten in het bloed. Daarnaast herleiden we de herkomst van deze eiwitten. Daarmee willen we uiteindelijk kunnen vaststellen welke patiënten een agressieve vorm van de ziekte hebben en welke patiënten niet, zodat een behandelplan op maat kan worden geboden.

 

Behandeling op maat
Als iemand de diagnose kanker krijgt, is een juiste behandeling belangrijk. Met ons onderzoek naar het omliggende bindweefsel van de kankercellen in de tumor, ook wel stroma genoemd, willen we een betere op de individuele patiënt afgestemde therapie mogelijk maken. Bij mensen met borstkanker en darmkanker keert de ziekte vaak terug, ondanks het compleet verwijderen van de tumor. Dit is het gevolg van het uitgroeien van aanvankelijk minuscule uitzaaiingen. Een behandeling met chemotherapie kan deze uitzaaiingen doen verdwijnen. Slechts een klein deel van de patiënten heeft echter baat bij chemotherapie, terwijl wel veel patiënten vervelende bijwerkingen ondervinden. Dat betekent vaak een verlies van kwaliteit van leven. Het is van groot belang de bestaande keuzemogelijkheden in behandeling te optimaliseren en te werken aan een betere, op de individuele patiënt afgestemde therapie.

 

Binnen de onderzoeksgroep zijn er enkele langer lopende studies:
De TESTBREAST studie voor borstkanker en de UNITED voor darmkanker. 
De TESTBREAST richt zich op het ontwikkelen van een bloedtest voor vroege opsporing van borstkanker bij jonge vrouwen die erfelijk zijn belast. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan een bloedtest voor het vroeger opsporen van alvleesklierkanker en de erfelijke variant daarvan in een grote nationale samenwerking. Tevens werken we aan het ontwikkelen van een blaastest, de zogenaamde e-nose voor vroege opsporing van kanker.
De UNITED studie is een internationale samenwerking met 15 landen die de voorspellende waarde van tumor-stroma ratio bevestigd zodat deze factor kan worden toegevoegd aan de internationale richtlijnen voor de behandeling van patiënten met darmkanker. We hebben hierdoor beter inzicht welke patienten baat zullen hebben bij behandeling en welke niet. Hiernaast wordt soortgelijk onderzoek voor borstkanker uitgevoerd. 

 

Sophie Hagenaars - borstkanker en alvleesklier

• TESTBREAST studie

• Tumor-stroma bij borstkanker

• E-nose

 
Meaghan Polack - darmkanker

• UNITED  studie

• Model voor gerichte behandeling van patienten met darmkanker

 

Tijdlijn van onderzoeken of algemeen/onderzoeksgroep? Research Report bijlage? BONTIUS aanvragen bijlage?




Wat is er reeds bereikt - Onderzoeken
Sprekers op congressen en symposia, poster presentaties. 

Link: Research report
Link: Powerpoint

​

De TESTBREAST studie is een landelijke studie die bloedmonsters verzameld van patienten met een hoog risico op borstkanker. Deze patienten worden twee maal per jaar onderzocht in het ziekenhuis met behulp van beeldvorming. Wij testen deze patienten tevens op afwijkingen in verschillende eiwitten. Eerder hebben we aangetoond dat 2 jaar van tevoren al eiwitten gerelateerd aan borstkanker te vinden zijn maar nu willen we kijken wélke functie deze eiwitten hebben. Dit zou mogelijkheden voor behandeling kunnen opleveren. Daarnaast werken we ook om patiënten te herkennen met een vroeg stadium van darmkanker of (erfelijke) alvleesklierkanker. 
Op basis van de tumor-stroma ratio in weefselonderzoek, hebben we laten zien dat we beter onderscheid kunnen maken tussen agressieve en niet-agressieve tumoren. Daardoor kunnen we een beter, op de individuele patiënt afgestemd behandelplan kunnen voorstellen, met daarin het advies voor wel of geen behandeling van de patiënt met chemotherapie. Voor de UNITED studie zijn we momenteel internationaal pathologen aan het trainen voor het scoren van de tumor-stroma ratio, zodat deze methode kan worden opgenomen in de internationale richtlijnen voor de behandeling van kankerpatiënten.

​

In studies die uitgevoerd zijn door de onderzoeksgroep van prof. dr. Tollenaar en dr. Mesker is al meerdere keren aangetoond dat de tumor-stroma ratio van prognostische waarde is als je kijkt naar de overleving van vrouwen met borstkanker. Nu deze parameter ook in andere landen uitvoerig bestudeerd wordt in hun onderzoek, is het van belang dat er een duidelijke standaard is hoe de tumor-stroma ratio gescoord moet worden. Om die reden heeft Sophie Hagenaars het manuscript ‘Standardization of the tumour-stroma ratio assessment in breast cancer’ ingediend voor publicatie bij Histopathology. Hierin wordt niet alleen de methode zelf beschreven, maar ook welke moeilijkheden er kunnen optreden bij het scoren. Het doel van dit artikel is dat toekomstig onderzoek naar de tumor-stroma ratio bij borstkanker overal ter wereld dezelfde scoringsmethode hanteert.

​

In het artikel ‘Tumor-stroma ratio is associated with Miller-Payne and pathological response to neoadjuvant chemotherapy in HER2-negative early breast cancer’ (ingediend bij International Journal of Cancer) beschrijft Sophie Hagenaars dat vrouwen met weinig bindweefsel (stroma) in hun borsttumor beter reageren op chemotherapie die gegeven wordt voor de operatie (neoadjuvante chemotherapie) dan vrouwen met een hoge hoeveelheid stroma in hun tumor. Deze bevinding is van belang, aangezien dit zou kunnen betekenen dat in de toekomst, nadat we dit resultaat gevalideerd hebben met behulp van andere datasets, vrouwen met stroma-hoog tumoren eventueel niet meer of in mindere mate behandeld hoeven te worden met neoadjuvante chemotherapie, aangezien het effect bij hen niet opweegt tegen de lasten die ze erdoor ervaren. Dit onderzoek laat daarmee zien dat de tumor-stroma ratio als voorspellende biomarker bij kan dragen aan de gepersonaliseerde behandeling van vrouwen met borstkanker.

​

De nationale TESTBREAST (Trial Early Serum Test BREAST cancer) studie richt zich op het identificeren van een panel van eiwitten dat in een vroeg stadium borstkanker op kan sporen. Hiermee hopen we uiteindelijk een simpele bloedtest te kunnen ontwikkelen, waardoor de screening op borstkanker in een vroeg stadium zo laagdrempelig mogelijk wordt. De studie loopt inmiddels 10 jaar, wat betekent dat we al een groot aantal bloedafnamen hebben verzameld van vrouwen uit heel Nederland die een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van borstkanker. Nu zijn we daarmee aangekomen in de analysefase van deze samples en hopen we op korte termijn met de eerste resultaten te kunnen komen. Aangezien de TESTBREAST studie redelijk uniek is in haar opzet, hebben Sophie Hagenaars en Susana Patuleia (NAF studie, UMC Utrecht) samen een artikel geschreven over moeilijkheden waar je tegenaan kan lopen bij een dergelijke langdurige, prospectieve studie in ‘Lessons learned from setting up a prospective, longitudinal, multicenter study with women at high risk for breast cancer’, wat gepubliceerd is in het blad Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention.